شاید تاکنون نامه های الکترونیکی متعددی را دریافت داشته اید که دارای مجموعه ای از حروف و اعداد در انتهای آنان می باشند . در اولین نگاه ممکن است اینگونه تصور گردد که اطلاعات فوق بی فایده بوده و شاید هم نشاندهنده بروز یک خطاء در سیستم باشد! در حقیقت ما شاهد استفاده از امضای دیجیتال در یک نامه الکترونیکی می باشیم . به منظور ایجاد امضای دیجیتال از یک الگوریتم ریاضی به منظور ترکیب اطلاعات در یک کلید با اطلاعات پیام ، استفاده می شود . ماحصل عملیات ، تولید رشته ای مشتمل بر مجموعه ای از حروف و اعداد است .یک امضای دیجیتال صرفا” به شما نخواهد گفت که ” این شخص یک پیام را نوشته است ” بلکه در بردارنده این مفهوم مهم است که : “این شخص این پیام را نوشته است ” .
علت استفاده از یک امضای دیجیتال چیست ؟
اجازه دهید برای پاسخ به سوال فوق ، سوالات دیگری را مطرح کنیم !
برای تشخیص و تائید هویت فرد ارسال کننده یک نامه الکترونیکی از چه مکانیزمهائی استفاده می شود؟
فرض کنید یک نامه الکترونیکی را از یکی از دوستان خود دریافت داشته اید که از شما درخواست خاصی را می نماید ، پس از مطالعه پیام برای شما دو سوال متفاوت مطرح می گردد : الف ) آیا این نامه را واقعا” وی ارسال نموده است ؟ ب ) آیا محتوای نامه ارسالی واقعی است و وی دقیقا” همین درخواست را داشته است ؟
آیا وجود هر نامه الکترونیکی در صندوق پستی ، نشاندهنده صحت محتوا و تائید هویت فرد ارسال کننده آن است ؟
همانگونه که در مطلب ” مراقب ضمائم نامه های الکترونیکی باشید ” ، اشاره گردید ، سوءاستفاده از آدرس های Email برای مهاجمان و ویروس ها به امری متداول تبدیل شده است و با توجه به نحوه عملکرد آنان در برخی موارد شناسائی هویت فرد ارسال کننده یک پیام بسیار مشکل و گاها” غیرممکن است . تشخیص غیرجعلی بودن نامه های الکترونیکی در فعالیت های تجاری و بازرگانی دارای اهمیت فراوانی است .
یک نامه الکترونیکی شامل یک امضای دیجیتال، نشاندهنده این موضوع است که محتوای پیام از زمان ارسال تا زمانی که به دست شما رسیده است ، تغییر نکرده است . در صورت بروز هر گونه تغییر در محتوای نامه ، امضای دیجیتال همراه آن از درجه اعتبار ساقط می شود .
نحوه عملکرد یک امضای دیجیتال
قبل از آشنائی با نحوه عملکرد یک امضای دیجیتال ، لازم است در ابتدا با برخی اصطلاحات مرتبط با این موضوع بیشتر آشنا شویم :
کلیدها ( Keys ) . از کلیدها به منظور ایجاد امضاهای دیجیتال استفاده می گردد . برای هر امضای دیجیتال ، یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی وجود دارد : کلید خصوصی ، بخشی از کلید است که که شما از آن به منظور امضای یک پیام استفاده می نمائید . کلید خصوصی یک رمزعبور حفاظت شده بوده و نمی بایست آن را در اختیار دیگران قرار داد . کلید عمومی ، بخشی از کلید است که امکان استفاده از آن برای سایر افراد وجود دارد . زمانی که کلید فوق برای یک حلقه کلید عمومی ( public key ring) و یا یک شخص خاص ارسال می گردد ، آنان با استفاده از آن قادر به بررسی امضای شما خواهند بود .
حلقه کلید ( Key Ring ) ، شامل کلید های عمومی است . یک حلقه کلید از کلید های عمومی افرادی که برای شما کلید مربوط به خود را ارسال نموده و یا کلیدهائی که از طریق یک سرویس دهنده کلید عمومی دریافت نموده اید، تشکیل می گردد . یک سرویس دهنده کلید عمومی شامل کلید افرادی است که امکان ارسال کلیدعمومی در اختیار آنان گذاشته شده است .
اثرانگشت : زمانی که یک کلید تائید می گردد ، در حقیقت منحصربفرد بودن مجموعه ای از حروف و اعداد که اثرانگشت یک کلید را شامل می شوند . تائید می گردد .
گواهینامه های کلید : در زمان انتخاب یک کلید از روی یک حلقه کلید ، امکان مشاهده گواهینامه ( مجوز ) کلید وجود خواهد داشت . دراین رابطه می توان به اطلاعات متفاوتی نظیر صاحب کلید ، تاریخ ایجاد و اعتبار کلید دست یافت .
نحوه ایجاد و استفاده از کلید ها :
تولید یک کلید با استفاده از نرم افزارهائی نظیر PGP ( اقتباس شده از کلمات Pretty Good Privacy )و یا GnuPG ( اقتباس شده از کلمات GNU Privacy Guard )
معرفی کلید تولید شده به سایر همکاران و افرادی که دارای کلید می باشند .
ارسال کلید تولید شده به یک حلقه کلید عمومی تا سایر افراد قادر به بررسی و تائید امضای شما گردند .
استفاده از امضای دیجیتال در زمان ارسال نامه های الکترونیکی . اکثر برنامه های سرویس دهنده پست الکترونیکی دارای پتانسیلی به منظور امضاء یک پیام می باشند .